Cena stosunku pracy. Stały składnik płacy, kwota, jaką uiszcza pracodawca pracownikowi w zamian za pozostawanie w stosunku pracy. Wyrażana w postaci określonej stawki czasowej (godzinowej, tygodniowej, miesięcznej lub rocznej), w której skład wchodzą także wszelkie dodatki przypisane do danego stanowiska pracy. Płaca podstawowa jest częścią wynagrodzenia pracownika, w stosunku do której mają zastosowanie wszystkie podstawowe zasady wynagrodzenia:
- Płaca podstawowa jest obowiązkowa, tzn., że nie można pozostawać w stosunku pracy bez określenia podstawowej stawki płac.
- Płaca podstawowa jest osobista, tzn. że jest przypisana do konkretnego pracownika jako strony stosunku pracy i nie ma on możliwości zrzeczenia się jej lub przekazania praw do niej na inną osobę, poza przewidzianymi prawnie wyjątkami.
- Płaca podstawowa jest okresowa, tzn. jej wypłacanie musi odbywać się w określonym z góry czasie i miejscu.
- Płaca podstawowa jest przysparzająca, tzn. że jej funkcją jest zwiększanie aktywów po stronie majątku pracownika.
- Płaca podstawowa ma charakter finansowy, tzn. że wypłacana jest w formie pieniężnej w walucie polskiej a wszelkie odstępstwa od tej normy (np. przelanie środków finansowych na rachunek bankowy) wymagają zgody pracownika.
- Płaca podstawowa ma charakter świadczenia wzajemnego, tzn. że przysługuje (poza określonymi przez prawo wyjątkami) za wykonanie pracy pod kierownictwem przełożonego w sposób sumienny, staranny i niewadliwy.
- Płaca podstawowa jest chroniona prawnie, co oznacza, że wszelkie ograniczenia i odstępstwa od ustalonych przez prawo pracy zasad jej przyznawania podlegają szczególnej ochronie, w przeciwieństwie do innych składników wynagrodzenia.
- Płaca podstawowa ma charakter równoważny pod względem prawnym, tzn., że pracodawca płaci za usługę pracy zgodnie z wartością tej usługi, tak, aby płaca stanowiła ekwiwalent pracy. Równoważność pod względem prawnym nie odpowiada równowartości pod względem ekonomicznym. Prawo pracy przewiduje, że w zamian za pracę należy się godziwe wynagrodzenie, którego warunki realizacji określają przepisy zakładowego i stanowionego przez ustawodawcę prawa pracy oraz polityka państwa, wyrażona w ustalaniu najniższego wynagrodzenia za pracę.
Płaca podstawowa jest nazywana także płacą zasadniczą, wynagrodzeniem zasadniczym, wynagrodzeniem podstawowym, stawką osobistego zaszeregowania, stawką zasadniczą, stawką podstawową.
Patrz też:
Płaca
