Artykuły

Wskaźniki rynku pracy – przegląd prognoz na 2014 rok

14.01.2014 Autor: Maciej Mozolewski
Publikacja przedstawia przegląd prognoz na 2014 rok. Analizie poddano takie wskaźniki rynku pracy, jak: stopa bezrobocia, liczba osób zatrudnionych, dynamika wydajności pracy i jednostkowych kosztów pracy. Oparto się na przewidywaniach najważniejszych organizacji zajmujących się zagadnieniami rynku pracy oraz gospodarki. Wśród nich znalazły się zarówno instytucje krajowe, jak i międzynarodowe: Ministerstwo Finansów, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Narodowy Bank Polski, Komisja Europejska, Międzynarodowy Fundusz Walutowy i OECD.
Podobnie jak w ubiegłym roku, również i w tym analitycy portalu rynekpracy.pl postanowili sprawdzić, jakie są prognozowane wskaźniki rynku pracy na najbliższe 12 miesięcy. Przeanalizowaliśmy, jak będą kształtować się takie wskaźniki, jak: stopa bezrobocia rejestrowanego według BAEL, dynamika zatrudnienia według BAEL, przeciętne zatrudnienie w Gospodarce Narodowej oraz w sektorze przedsiębiorstw, a także dynamika wydajności pracy oraz jednostkowych kosztów pracy. W artykule posłużono się przewidywaniami zarówno polskich, jak i zagranicznych instytucji. Również dane za 2013 rok mają charakter prognostyczny. Okres, jaki upłynął od końca 2013 roku do momentu przygotowania niniejszej publikacji był zbyt krótki, aby takie instytucje, jak GUS czy Eurostat, podsumowały dane historyczne. Analizę rozpoczęliśmy od jednego z najważniejszych wskaźników rynku pracy – stopy bezrobocia (rejestrowanego oraz według BAEL).

Bezrobocie rejestrowane w 2013 i 2014 roku wyższe niż w 2012 roku


Zgodnie z danymi na temat stopy bezrobocia rejestrowanego, zawartymi w prognozie Ministerstwa Finansów, wskaźnik ten osiągnął w 2013 roku wartość 13,8%. W porównaniu do 2012 roku oznacza to wzrost o 0,4 p.p. W 2014 roku stopa bezrobocia rejestrowanego ma, zgodnie z przewidywaniem tej instytucji, pozostać na tym samym poziomie – 13,8%. Z kolei, zgodnie z analizą Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, stopa bezrobocia w 2013 roku była nieco wyższa (13,9%), za to powinna spaść do 13,1% w 2014 roku. Uśredniając prognozy (przy założeniu równej wagi każdej z predykcji), prawdopodobne jest, że stopa bezrobocia rejestrowanego, która wyniosła 13,9% w 2013 roku, w obecnym roku będzie na poziomie 13,5%. Omawiane dane prezentują wykres 1. i tabela 1.





Bezrobocie według BAEL w górę względem 2012 roku


Bezrobocie szacowane na podstawie Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności w 2012 roku wyniosło 10,2% (por. wykres 2 i tabela 2). Również w przypadku tego wskaźnika prognozowany jest wzrost wartości w kolejnych dwóch okresach. Na 2013 rok przewidywana była stopa bezrobocia wynosząca od 10,5% (zgodnie z analizami NBP oraz OECD), przez 10,7% (predykcja Komisji Europejskiej), aż do 10,9% (dane Międzynarodowego Funduszu Walutowego). Średnio w 2013 roku oszacowano stopę bezrobocia na 10,7%. W 2014 roku bezrobocie według BAEL powinno pozostać na porównywalnym poziomie (uśredniona prognoza dla 2014 roku wyniosła 10,7%). Niemniej jednak poszczególne prognozy nieco się różnią pomiędzy sobą. Najniższe wartości szacunkowe podał NBP (10,5%). Prognozę na 2014 rok podwyższyły OECD (10,6%), KE (10,8%) oraz – ponownie największa wartość – MFW (11,0%).





Spadek poziomu zatrudnienia według BAEL w 2013 roku – w 2014 roku bez zmian


Zgodnie z danymi Komisji Europejskiej w 2012 roku dynamika zatrudnienia wyniosła 0,2%. W 2013 roku, w myśl prognoz NBP, KE i OECD, dynamika zatrudnienia znalazła się pomiędzy
-0,6% a -0,4%. Średnia arytmetyczna omawianych prognoz jest równa -0,5%. W 2014 roku OECD prognozuje wzrost zatrudnienia o 0,2%, a KE o 0,1%. NBP przewiduje natomiast spadek aż o 0,4%. Uwzględniając te 3 wartości, można się spodziewać, że w 2014 roku liczba pracujących będzie zbliżona do tej z 2013 roku. Dane zostały przestawione na wykresie 3. oraz w tabeli 3.





Zatrudnienie w Gospodarce Narodowej – spadek w 2013 roku i wzrost w 2014 roku


Podstawy do bardziej optymistycznego spojrzenia w przyszłość daje analiza przewidywań dotyczących zatrudnienia w Gospodarce Narodowej, zaprezentowana na wykresie 4. i w tabeli 4. Wprawdzie zarówno Ministerstwo Finansów, jak i Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przewidywały spadek zatrudnienia w 2013 roku, ale już w 2014 roku trend powinien być wyraźnie zwyżkowy (średnia z obu prognoz dała wynik 0,7%). Stało się tak głównie za sprawą prognozy IBnGR, która wyniosła aż 1,4%. Szacunek MF był bardziej pesymistyczny (-0,1%), a więc bliski stabilizacji poziomu zatrudnienia.





W sektorze przedsiębiorstw zmniejszenie zatrudnienia w 2013 i 2014 roku


Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw zostało poddane ocenie przez jedną instytucję – Ministerstwo Finansów, co przedstawia wykres 5. Zgodnie z prognozą Ministerstwa, w 2013 roku nastąpił spadek poziomu zatrudnienia o 0,5% względem roku poprzedniego. W 2014 roku oczekiwany jest nieznacznie mniejszy spadek – o 0,1%.



Dynamika wydajności pracy dodatnia, ale niższa niż w latach 2010-2012


Dane OECD wskazują na ciągle dodatnią w ostatnich latach dynamikę wydajności pracy (zob. wykres 6). Rok 2012 był pod tym względem rekordowy – PKB przypadające na 1 osobę zatrudnioną było aż o 5,4% wyższe niż w 2011 roku. W 2013 roku spodziewano się wyhamowania dynamiki wydajności pracy. Podobnie w 2014 roku prawdopodobnie będzie ona wciąż niższa niż w 2012 roku. Niemniej jednak w dalszym ciągu wskaźnik ten był i jest „na plusie”: w 2013 roku miał wynieść 1,7%, a w 2014 roku – 2,6%.



Koszty pracy – wyraźny wzrost w 2013 roku i słabszy w 2014 roku


Jeżeli potwierdzą się prognozy OECD, w 2013 roku koszty pracy wzrosły względem poprzedniego roku o 1,9%. Jest to największa zmiana od 2010 roku. Prognoza na 2014 rok zakłada dalszy wzrost na poziomie 1,1%. Dynamikę jednostkowych kosztów pracy przedstawia wykres 7.



Podsumowanie


Nieco inaczej kształtują się prognozy stopy bezrobocia rejestrowanego i bezrobocia na podstawie Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności. W przypadku tego pierwszego wskaźnika, w 2014 roku prawdopodobnie przyjmie on wartość 13,5%, a więc zbliżoną do wartości z 2012 roku (13,4%). Natomiast bezrobocie według BAEL ulegnie w 2014 roku stabilizacji na poziomie 10,7% – wyniesie tyle samo, co według prognozy w 2013 roku i o 0,5 p.p. więcej niż w 2012 roku. Na podstawie tego badania można więc przewidywać, że pod względem stopy bezrobocia warunki na rynku pracy postaną niezmienione. W 2014 roku stopa bezrobocia będzie się kształtować na poziomie zbliżonym do tego sprzed roku. Z kolei stopa bezrobocia w 2013 roku, wedle prognoz, osiągnęła wyższą wartość niż w 2012 roku (10,7% w 2013 roku vs 10,2% w 2012 roku).

Podobny wniosek można wyciągnąć na temat zatrudnienia obliczanego za BAEL. Zgodnie z prognozą, rok 2013 odznaczał się spadkiem zatrudnienia (średnia predykcja -0,5%), zaś w 2014 roku liczba zatrudnionych pozostanie przypuszczalnie na niezmienionym poziomie. Przeciętne zatrudnienie w Gospodarce Narodowej będzie w 2013 roku zapewne niższe niż rok wcześniej (-0,4%), zaś w 2014 roku wzrośnie (0,7%). Zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw, wedle szacunków MF, spadło o 0,5% w 2013 roku, a w 2014 roku zmniejszy się o dalsze 0,1%. Ta ostatnia predykcja jest dość bliska oczekiwaniom na podstawie BAEL. Podsumowując, zatrudnienie w 2014 roku pozostanie na tym samym poziomie, co w 2013 roku, bądź nieco wzrośnie, prawdopodobnie jednak nie przekroczy wartości z 2012 roku.

Analizy dotyczące dynamiki wydajności pracy oraz kosztów pracy dają powód do większego optymizmu. Wprawdzie prognozuje się wyraźne wyhamowanie pierwszego z wymienionych wskaźników w relacji do 2012 roku, jednak jego dynamika pozostanie dodatnia. Ponadto, w 2014 roku można się spodziewać jeszcze większego wzrostu dynamiki wydajności pracy. Koszty pracy w 2013 roku prawdopodobnie zwiększyły się r/r z najwyższą dynamiką od 2010 roku. W 2014 dynamika nie będzie już tak wysoka, ale wciąż dodatnia. Wzrost kosztów pracy może być związany ze zwiększaniem się konkurencyjności polskiej ekonomii na tle gospodarek światowych oraz wzrostem wynagrodzeń (porównaj artykuł Koszty pracy w Unii Europejskiej w latach 2008-2012). Predykcje dotyczące dynamiki wydajności pracy oraz kosztów pracy wskazują więc na pozytywną tendencję na rynku pracy, choć jej efekty przypuszczalnie ujawnią się dopiero w dłuższej perspektywie niż jeden rok.

Zgodnie z przedstawionymi w artykule prognozami 2014 rok przyniesie nam niewielkie zmiany na rynku pracy w stosunku do 2013 roku. Oznacza to, że niekorzystna sytuacja, która miała miejsce w 2013 roku, utrzyma się. Na szczęście istnieją również przesłanki niewielkiej poprawy, wyrażające się w dynamice wydajności pracy i kosztów pracy. Co więcej, zgodnie z prognozami dynamiki PKB, które przedstawiliśmy w publikacji Prognozy PKB i inflacji na 2014 rok, w 2014 roku wzrost PKB powinien wynieść 2,4%. Jest to wyraźnie więcej niż w 2012 (1,9%) i 2013 roku (1,5%). Na podstawie analiz ekonomistów NBP można wnioskować, że będzie to trwała poprawa. O zależności między wzrostem gospodarczym a zatrudnieniem pisaliśmy w artykule Wzrost gospodarczy a rynek pracy. Wskazaliśmy na graniczną wartość wzrostu PKB równą 3,7%, powyżej której wzrost gospodarczy przekłada się na wzrost zatrudnienia. Poniżej tej granicy ma miejsce tzw. bezzatrudnieniowy wzrost PKB, a więc taki, który nie przekłada się na zwiększenie się liczby zatrudnionych. W 2014 roku uczestnicy rynku pracy raczej nie skorzystają na tej zależności, gdyż wzrost PKB nie przekroczy progu 3,7%. Takie perspektywy pojawiają się jednak w kolejnych latach. Co więcej, pogłębiona analiza NBP wskazuje, że krytyczny poziom wzrostu PKB obniża się i wynosi obecnie mniej niż opisywane 3,7%. A więc nawet mniejszy wzrost PKB będzie prawdopodobnie przekładał się na wzrost zatrudnienia. Według analityków NBP można to wyjaśnić większą rolą usług, mniejszą potrzebą restrukturyzacji w przemyśle, obniżaniem się kosztów rotacji pracowników oraz napływem środków z UE. Biorąc pod uwagę wszystkie analizowane w publikacji wskaźniki, można stwierdzić, że choć na wyraźną poprawę na rynku pracy będzie trzeba jeszcze poczekać, to w 2014 roku będzie nieco lepiej niż rok wcześniej.

Bibliografia
1. Eurostat, Employment growth and activity branches – annual averages, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/product_details/dataset?p_product_code=lfsi_grt_a [dostęp: 27.12.2013].
2. GUS, Bank Danych Lokalnych, http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks [dostęp: 27.12.2013].
3. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 29 października 2013 r., „Kwartalne Prognozy Makroekonomiczne” nr 80, Warszawa, http://www.ibngr.pl/content/download/1532/16391/file/PROGNOZY_2013.4.pdf [dostęp: 27.12.2013].
4. Komisja Europejska, Autumn forecast 2013 – Country Forecasts – Poland, http://ec.europa.eu/economy_finance/eu/forecasts/2013_autumn/pl_en.pdf [dostęp: 27.12.2013].
5. Komisja Europejska, Autumn forecast 2013 – EU economy: Gradual recovery, external risks, http://ec.europa.eu/economy_finance/ameco/user/serie/SelectSerie.cfm [dostęp: 27.12.2013].
6. Międzynarodowy Fundusz Walutowy, World Economic Outlook Database, October 2013, http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2013/02/weodata/weoselgr.aspx [dostęp: 27.12.2013].
7. Ministerstwo Finansów, Projekt z dnia 30 września 2013 r. ustawy budżetowej na rok 2014 przekazany do Sejmu RP, Uzasadnienie do projektu ustawy budżetowej na 2014 rok, Tablica 1. Podstawowe wskaźniki makroekonomiczne w latach 2012-2017, Warszawa, wrzesień 2013: http://www.mf.gov.pl/documents/764034/6085693/20130930_Uzasadnienie_do_proj_ustawy_budz_2014.zip [dostęp: 27.12.2013].
8. NBP, Biuro Przedsiębiorstw, Gospodarstw Domowych i Rynków, Instytut Ekonomiczny, Kwartalny raport o rynku pracy w III kw. 2013 r., nr 04/13, grudzień 2013, http://www.nbp.pl/publikacje/rynek_pracy/rynek_pracy_09_2013.pdf [dostęp: 27.12.2013].
9. NBP, Rada Polityki Pieniężnej, Raport o inflacji listopad 2013 r., http://nbp.pl/polityka_pieniezna/dokumenty/raport_o_inflacji/raport_Listopad_2013.pdf [dostęp: 27.12.2013].
10. OECD, Economic Outlook No 94 – November 2013 – OECD Annual Projections, 19 listopada 2013, http://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=EO [dostęp: 27.12.2013].

Maciej Mozolewski

Udostępnij