Słownik

wypalenie zawodowe

Reakcja organizmu człowieka na długotrwały stres, którego źródłem jest drugi człowiek w sytuacji pracy. Zgodnie z najbardziej spopularyzowaną i spójną definicją sformułowaną w 1980 roku przez Christina Maslach i Susan Jackson wypalenie się to psychologiczny zespół wyczerpania emocjonalnego, depersonalizacji i obniżonego poczucia dokonań osobistych. Może on wystąpić u osób, pracujących z ludźmi, kiedy ciągła, intensywna i zaangażowana interakcja z drugim człowiekiem stanowi istotę profesjonalnego działania i warunkuje powodzenie w danym zawodzie. Wyczerpanie emocjonalne (emotional exhaustion) odnosi się do subiektywnego poczucia danej osoby, że jest nadmiernie obciążona emocjonalnie, a jej zasoby emocjonalne zostały w znacznym stopniu uszczuplone. Depersonalizacja (depersonalization) określa chłodne, pełne dystansu czy też wręcz cyniczne i zdehumanizowane zachowania w stosunku do ludzi, z którymi pozostaje się w relacji pracy tj. klientów, pacjentów, uczniów, podwładnych czy współpracowników. Obniżone poczucie osiągnięć osobistych (reduced personal accomplishment) odnosi się do zredukowanych odczuć kompetencji, osiągnięć i sukcesów oraz braku poczucia wartości własnej w pracy. Wypalenie zawodowe ma podłoże społeczno-psychologiczne i w miarę nasilania się może prowadzić do załamania zarówno fizycznego, jak i psychicznego zdrowia jednostki. Zespół wypalenia się dotyka przede wszystkim przedstawicieli tych zawodów, w których kontakt z drugim człowiekiem jest stałym atrybutem pracy oraz tych, którzy przyjęli kanon pracy jako ważną lub najważniejszą wartość w życiu. Profesje będące w zasięgu zagrożenia wypaleniem to w pierwszej kolejności kierownicy różnego szczebla, jak również: pielęgniarki, lekarze, nauczyciele, pracownicy opieki społecznej, psychologowie oraz doradcy różnych specjalności.