Choć płacowemu minimum przyświecają szczytne idee, wielu badaczy tematu uważa, że zaburza ono naturalne, rynkowe mechanizmy i wpływa negatywnie na sytuację na rynku pracy.
Polska – podobnie jak większość wysokorozwiniętych państw świata – znajduje się w grupie krajów, w których obowiązuje płaca minimalna. W niektórych państwach, m.in. Austrii, Szwecji czy Finlandii takie pojęcie nie istnieje, a dolną granicę widełek płacowych ustala się tam w drodze negocjacji między pracodawcami i pracownikami. Część państw zdecydowała się na zastosowanie jeszcze innego rozwiązania – pozostawienia decyzji co do wysokości wynagrodzenia minimalnego w gestii lokalnych władz. Tak jest na przykład w USA czy Kanadzie, gdzie stawka płacowego minimum jest zróżnicowana regionalnie. Według Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wysokość minimalnego wynagrodzenia w Polsce reguluje ustawa. Zgodnie z nią, płaca podstawowa jest ustalana corocznie przez Komisję Trójstronną lub – jeśli Komisja nie zdąży jej określić w wymaganym terminie – przez rząd.
Wzrost płacy minimalnej następuje z roku na rok i jest nie niższy niż wskaźnik inflacji. Na mocy ustawy pracodawcy mogą obniżyć poziom minimalnego wynagrodzenia. Dotyczy to jednak wyłącznie pracowników młodych, wchodzących na rynek pracy. W ciągu pierwszego roku zatrudnienia przedsiębiorcy mogą im wypłacać 80% płacy minimalnej. Po tym czasie debiutującemu pracownikowi przysługuje już co najmniej 100% kwoty wyznaczonej w ustawie. Czy są to duże stawki? Od 1 stycznia 2011 roku płaca minimalna w Polsce wynosi 1 386 PLN brutto. Stanowi to 42,9% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z 2010 roku, co nie odbiega znacząco od proporcji notowanych w krajach europejskich. Pracownik opłacany wynagrodzeniem minimalnym nie otrzymuje jednak na rękę kwoty wymienionej w ustawie. Stawka brutto jest bowiem pomniejszana o obowiązkowe składki emerytalno-społeczne. Po odjęciu wszystkich obciążeń do kieszeni takiej osoby trafia więc 1 032,34 PLN miesięcznie.
Warto pokreślić, że wyższe minimum płacowe pociąga ze sobą wzrost powiązanych z nim świadczeń. I tak, wraz z podniesieniem minimum rośnie dodatek za pracę w porze nocnej oraz zwiększa się maksymalna kwota odprawy z tytułu zwolnień grupowych.
Czy i jak płaca minimalna wpływa na sytuację na rynku pracy? Ile wynosi optymalna wysokość płacy minimalnej? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdą Państwo w artykule „
Płaca minimalna a rynek pracy”.
