PKB w Polsce i Rosji
Analizę przeprowadzimy od roku 1992 roku, gdyż dla wcześniejszych lat dane dotyczące Rosji są niepełne lub w dużej mierze niewiarygodne. Statystyki w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich traktowane były często jako narzędzie polityczne. Optymistyczne dane miały przekonać obywateli, że gospodarka ZSRR jest w świetnym stanie. Po 1991 sukcesor ZSRR, czyli Federacja Rosyjska wprowadzała zmiany strategii gospodarczej, dane statystyczne były niezbędne do analiz skuteczności wprowadzanych zmian.
W tym czasie w Polsce PKB zaczął gwałtownie rosnąć. Stało się tak między innymi dzięki podpisaniu umowy stowarzyszeniowej z UE i uwolnieniu się od gospodarki rabunkowej, którą ZSRR uprawiało na terenie naszego kraju. Przyrost krajowy brutto na jedną osobę wg parytetu siły nabywczej w Polsce na rok 1992 wyniósł 5 583 USD. Natomiast w 2013 roku, poziom PKB osiągnął wartość 21 214 USD i jest to poprawa aż o 263% w odniesieniu do roku 1992.
Natomiast Rosja, która utraciła wiele regionów i wpływów po 1991 roku, zaczęła mieć problemy. Dotyczyły one tego, że gospodarka ZSRR, opierała się w dużej mierze na przemyśle z regionów, które w latach dziewięćdziesiątych uzyskały niepodległość. Przez takie przebieg zdarzeń, państwo rosyjskie musiało podjąć gruntowne zmiany w swojej gospodarce, co spowodowało wzrost PKB o 10 008 USD w ciągu ponad 20 lat. Z wartości na poziomie 7 876 USD w roku 1992, do wartości 17 884 USD pod koniec ubiegłego roku.
Dla Rosji więc, w ciągu 21 lat był to wzrost o 127%. W porównaniu z Polską wiele był to niewielki wzrost. Powyższe dane dokładnie obrazuje poniższy wykres.
Dokładne dane dotyczące wartości produktu krajowego brutto na jednego mieszkańca wg parytetu siły nabywczej w latach 1992 – 2013 dla Rosji i Polski, zostały zawarte w tabeli pod poniższym linkiem. (przypis do tabeli 1.)
Dynamika zmian PKB w Polsce
Wskaźnik dynamiki zmian PKB, umożliwi nam przeprowadzenie dokładnej analizy reform gospodarczych w Polsce. PKB w badanym okresie rosło (utrzymywała się dodatnia dynamika zmian), co możemy zobaczyć na wykresie 2. Procentowa wartość dynamiki zmian na przestrzeni ostatnich 20 lat w tym kraju, ani razu nie spadła poniżej zera.
W pierwszych kilku latach, do roku 2000, widzimy, że wartość zmiany procentowej PKB w odniesieniu do roku poprzedniego oscylowała miedzy 6 – 9%. Poprawa wartości PKB z roku na rok spowodowana była tym że Polska przeprowadzała reformy gospodarcze. Następnie, w latach 2000 - 2002, nastąpił spadek dynamiki wzrostu który był spowodowany kryzysem finansów publicznych. Kolejny okres, to czasy gdy Polska przystępowała do Unii Europejskiej. W tych latach obserwujemy wzrost, który był spowodowany integracją z krajami UE oraz wysokimi dofinansowaniami z budżetu Unii na rozwój przemysłu i gospodarkę. Lata 2007 do 2009, to czas gdy gospodarka całego świata przeżywała kryzys i recesję. Produkcja krajowa brutto w tym czasie w większości krajów na całym świecie odnotowała spadek. Natomiast w kolejnych latach dynamika najpierw wzrasta a potem lekko spada. Takie zachowanie wynika cały czas z kryzysu światowego oraz napiętej polityki zagranicznej.
Dynamika zmiany PKB w Rosji
Analizując dynamikę wzrostu gospodarczego w Rosji, możemy zaobserwować olbrzymie wahania na przestrzeni omawianych lat. Wahania te sięgały zakresu od -11% do 13% w porównaniu z wartością z roku poprzedniego. Dokładne zachowanie dynamiki przedstawia nam wykres 3.
Dynamika PKB w Rosji w pierwszych latach omawianego przez nas okresu była ujemna. Znaczy to że w latach 1993-1996 wartość produkcji krajowej malała. Było to spowodowane wspominanym już rozpadem ZSRR i nieudolnym procesem transformacji systemowej w niepodległej Rosji przez ekipę Gorbaczowa. Pierwszą poprawę widzimy w kolejnym roku, wtedy dynamika PKB w odniesieniu do wartości z roku 1996 wyniosła 5%.
Następnie, w 1998 roku kraj ten odczuł skutki trwającego tzw. kryzysu azjatyckiego. Czego jednym z głównych skutków było doprowadzenie do bankructwa wielu rosyjskich banków tj. Inkombank czy Oneximbank. Natomiast lata 1999-2000, to moment największej poprawy wartości PKB w stosunku do roku poprzedniego. Taka poprawa była skutkiem efektywnej dewaluacji rubla oraz wzrostem cen surowców energetycznych na świecie. Kolejne lata były okresem w którym stosunek procentowy PKB z porównywanym rokiem poprzednim oscylował między 7 a 13%. Kryzysu światowego w latach 2007-2009, Rosja też nie uniknęła. W tym czasie odnotowała ona spadek do poziomu -7% w stosunku do wartości z roku poprzedniego. W roku 2010 widzimy zwiększenie wzrostu PKB do poziomu 5,62%. Natomiast lata 2011-2013 to okres lekkiego spadku spowodowanego trwającym cały czas kryzysem gospodarczym na świecie.
Prognozy zmian wartości PKB w Rosji i Polsce
Według prognoz specjalistów z Międzynarodowego Funduszu Walutowego (International Monetary Fund), PKB w tych krajach ma do końca 2019 roku utrzymywać tendencję wzrostową. Na koniec 2013 roku produkcja krajowa brutto w Polsce wyniosła 21 214 USD, natomiast z końcem 2019 roku jej wartość powinna wynieść 29 028 USD (jest to poprawa o 37%). Natomiast w Rosji analitycy przewidują 28% poprawę z poziomu 17 884 USD do kwoty 22 946 USD na koniec 2019 roku. Wykres 4 obrazuje prognozy wzrostu gospodarczego w najbliższych latach.
Podsumowanie
W ciągu ostatnich 20 lat zarówno w Polsce, jak i w Rosji gospodarka rozwijała się, a PKB na jednego mieszkańca rósł. Jednak mimo ogólnego znacznego zwiększenia PKB na przestrzeni omawianych lat, nie we wszystkich latach odnotowano wzrosty. Zdarzały się spadki dynamiki, które były spowodowane m.in. kryzysem gospodarczym gnębiącym gospodarki całego świata.
Wartość jak i dynamika PKB dla Rosji była mniej ustabilizowana, ze względu na problemy z którymi musiała się zmierzyć na początku lat 90 ich gospodarka i kryzysem gospodarczym w XXI wieku.
Natomiast Polska jako kraj, uwolniony od wpływów ZSRR, zaczęła całkowicie przekształcać i swoją gospodarkę. To właśnie dzięki temu udało nam się utrzymywać dynamikę PKB na poziomie dodatnim.
Mateusz Rachucki
Sedlak & Sedlak
