W większości krajów Europy pasywny model rynku pracy - oparty na wypłacaniu zasiłków na rzecz bezrobotnych - odchodzi do przeszłości. Jego miejsce zajmuje model aktywny, którego celem jest szybkie i efektywne włączanie bezrobotnych w szeregi pracujących.
Istotnym elementem aktywnych polityk rynku pracy (ALMP – Active Labour Market Policy) jest zwiększanie szans bezrobotnych na ponowne zatrudnienie. Odbywa się to dzięki podwyższaniu lub zmianie ich kompetencji, objęciu wsparciem doradców zawodowych, angażowaniu w roboty publiczne czy dofinansowywaniu własnych pomysłów na biznes. Z perspektywy makroekonomicznej ALMP oddziałują na popytową stronę rynku pracy – zwiększają ilość powstających w gospodarce nowych miejsc pracy i usprawniają funkcjonowanie tzw. pośredniaków. W przeciwieństwie do programów pasywnych, aktywne polityki rynku pracy starają się zwalczyć przyczyny bezrobocia. Zgodnie z ustawą o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku, w Polsce dostępnych jest 10 form aktywizacji zawodowej. Cześć z nich przeznaczona jest jedynie dla wybranej kategorii bezrobotnych, z innych mogą korzystać wszystkie osoby zarejestrowane w powiatowych urzędach pracy. Szczególną opieką obejmuje się zwłaszcza osoby przed 25. rokiem życia oraz bezrobotnych w tzw. szczególnej sytuacji na rynku pracy. Są to przykładowo: bezrobotni długotrwale, reprezentanci pokolenia 50+, osoby o najniższym stopniu wykształcenia czy byli więźniowie, którzy po odbyciu wyroku nie powrócili na rynek pracy. W Polsce wydatki na ALMP są niższe niż w innych krajach Europy. Z jednej strony wynika to z ogólnie mniejszych wydatków na politykę rynku pracy, a z drugiej oznacza, że polski model rynku pracy nadal opiera się na działaniach pasywnych. Powoli jednak dominacja narzędzi pasywnych słabnie. Rosną natomiast wydatki na ALMP. W 2006 roku stanowiły one 37,6% ogółu wydatków Funduszu Pracy, a w 2008 roku – już 55,3% (tj. 3 177,4 PLN).
Na czym polega aktywny model rynku pracy i jakie są jego narzędzia? Która z form aktywizacji zawodowej jest najczęściej wykorzystywana w Polsce? Jaka jest skuteczność ALMP? Odpowiedzi na te pytania znajdą Państwo w artykule „
Pomagać efektywnie – aktywna walka z bezrobociem” .
