Rok 2012 minął - podobnie jak poprzedni - pod znakiem stagnacji i spowolnienia gospodarczego. Bezrobocie utrzymywało się na wyższym poziomie niż w 2011 roku, miejsc pracy było mniej, a pracodawcy zatrudniali głównie w drodze rotacji pracowników. Jednak w 2012 roku miało miejsce kilka zmian w prawie o znaczącym wpływie na rynek pracy. Najważniejsza z nich to z pewnością reforma systemu emerytalnego.
Bezrobocie wyższe niż przed rokiem
Przez cały 2012 rok stopa bezrobocia rejestrowanego utrzymywała się na dwucyfrowym poziomie. Najgorzej było w lutym – wtedy miernik osiągnął najwyższą wartość w roku – 13,4%. Najniższą stopę bezrobocia (12,3%) odnotowaliśmy w czerwcu oraz lipcu. Niemal w każdym miesiącu wskaźnik ten był wyższy niż w poprzednim roku. Jedynie w lutym i marcu zrównał się on z wynikiem ubiegłorocznym.
Zaplanowane przez pracodawców łączne cięcia etatów w pierwszych 11 miesiącach 2012 roku były niższe niż w odpowiadającym okresie 2011 roku (niemal o 10%.). Przez pierwsze pół roku, co miesiąc odnotowywaliśmy niższe statystyki planowanych zwolnień grupowych niż w analogicznym okresie 2011 roku. Sytuacja odwróciła się w lipcu i utrzymała aż do listopada.
Mniej ofert pracy w urzędach
Niekorzystnie przedstawiają się również statystyki ofert pracy w powiatowych urzędach pracy. W okresie od stycznia do listopada 2012 roku pracodawcy zamieścili w „pośredniakach” 455,8 tys. ofert pracy. W porównaniu z analogicznym okresem 2011 roku liczba ta była niższa o 35%.
Niemal każdy miesiąc 2012 roku był gorszy pod względem liczby ofert pracy od analogicznego miesiąca poprzedniego roku. Największa różnica na niekorzyść 2012 roku wystąpiła w marcu. W rejestrach urzędów pracy pojawiło się wówczas blisko o połowę mniej ofert pracy niż przed rokiem. Wyjątkiem okazał się listopad – liczba zgłoszonych ofert pracy była identyczna jak przed rokiem.
Zatrudnienie czy tylko rotacja?
Pomimo wysokiego poziomu bezrobocia i znacznej liczby zwolnień, potrzeby zatrudnieniowe pracodawców utrzymują się na stałym poziomie od trzech lat. Takie wnioski płyną z badania Bilans Kapitału Ludzkiego (BKL) zrealizowanego na wiosnę 2012 roku.
W okresie od 2010 do 2012 roku nieznacznie, ale stale rosła liczba osób poszukiwanych do pracy. Pracodawcy zadeklarowali w 2010 roku potrzebę zatrudnienia 560 tys. pracowników. W 2011 roku liczba ta wzrosła do 590 tys., natomiast w 2012 roku przekroczyła 610 tys.
Z badań wynika również, że w 2012 roku co piąte przedsiębiorstwo poszukiwało pracowników. Ponadto pracodawcy przewidywali zwiększenie zatrudnienia w perspektywie najbliższych 6 miesięcy.
Nieco inaczej przedstawiały się wyniki w podziale na poszczególne województwa. Względnie stabilnymi preferencjami pracodawców charakteryzowały się województwa: mazowieckie, małopolskie, śląskie, podkarpackie, wielkopolskie, lubuskie, pomorskie i zachodniopomorskie. Negatywne sygnały płynęły z województw: lubelskiego, podlaskiego i łódzkiego. Województwa te zanotowały spadek popytu na pracę.
Warto również zaznaczyć, że w zależności od branży nowoutworzone etaty stanowiły od 3% do 45% oferowanych miejsc pracy. Ogółem w 2012 roku zaledwie 10% oferowanych miejsc pracy to nowe etaty. Pozostałe deklarowane zatrudnienie wynikało z rotacji pracowników.
Kalendarium wydarzeń 2012
Na koniec zapraszamy Państwa do prześledzenia zmian i wydarzeń, których byliśmy świadkami w mijającym roku. Najważniejsze z nich – podwyższenie wieku emerytalnego Polaków – było tematem wielu publicznych dyskusji. Co jeszcze wydarzyło się w 2012 roku?
Styczeń
- Wydłużenie urlopu macierzyńskiego. Zgodnie z przyjętymi zmianami w Kodeksie Pracy, w okresie od 1 stycznia 2012 roku do 31 grudnia 2013 roku wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego wynosi: w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie - do 4 tygodni, a w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie - do 6 tygodni.
- Wprowadzenie możliwości wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego do końca września następnego roku. Od 1 stycznia 2012 roku niewykorzystany urlop za poprzedni rok kalendarzowy można wykorzystać do 30 września następnego roku. Dotychczas urlop przysługujący za ubiegły rok należało wykorzystać do końca marca następnego roku.
- Wzrost wysokości wynagrodzenia minimalnego za pracę. Płaca minimalna została ustalona na poziomie 1 500 PLN brutto. Wzrosła w porównaniu do ubiegłego roku o 114 PLN.
Luty
- Wprowadzenie wyższej składki rentowej. Dotychczasowa składka rentowa wzrosła o 2 punkty procentowe do poziomu 8%. Podwyżką obciążono pracodawców, którzy będą musieli płacić 6,5% (dotychczas 4,5%). Część pokrywana przez pracownika nie uległa zmianie i wynosi 1,5%.
Maj
- Uchwalenie przez Sejm nowelizacji ustawy emerytalnej. Zgodnie z uchwaloną ustawą wiek emerytalny będzie stopniowo zwiększany. Docelowo zarówno kobiety i mężczyźni będą pracować do 67 roku życia. Ponadto ograniczono częściowo przywileje emerytalne przysługujące pracownikom służb mundurowych.
- Wejście w życie programu „Młodzi na rynku pracy”. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zainicjowało szereg działań zmierzających do ułatwienia młodym osobom wejście na rynek pracy. Program zostanie przetestowany w 23 wybranych powiatach. W ramach pilotażu przewidziano między innymi: bony szkoleniowe, bony stażowe, bony na kształcenie, dotacje na zasiedlenie.
Czerwiec
- Podpisanie nowej ustawy emerytalnej przez prezydenta. Tym samym od stycznia 2013 roku wiek emerytalny będzie wzrastał co roku o trzy miesiące. Docelowo wyniesie 67 lat dla kobiet w 2040 roku oraz 67 lat dla mężczyzn w 2020 roku. Nowe regulacje prawne przewidują możliwość odejścia na wcześniejszą emeryturę (tzw. cząstkową).
Lipiec
- Nowe obowiązki dla pracodawców zatrudniających cudzoziemców. Ustawa o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom nielegalnie przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nałożyła nowe obowiązki na pracodawców zatrudniających obcokrajowców. Pracodawcy zostali zobowiązani do sprawdzania i przechowywania kopii dokumentu uprawniającego do pracy cudzoziemca na terenie Polski.
Październik
- Wydanie przez Trybunał Konstytucyjny orzeczenia w sprawie wymiaru czasu pracy. Po wprowadzeniu dnia wolnego w święto Trzech Króli pozbawiono pracowników możliwości otrzymania rekompensaty w postaci dnia wolnego za święto przypadające w sobotę. Trybunał stwierdził, że taka regulacja jest sprzeczna z Konstytucją RP. Niezgodne przepisy straciły moc obowiązującą z dniem ogłoszenia wyroku. Przywrócono pracownikom możliwość otrzymania dodatkowego dnia wolnego od pracy w zamian za święto wypadające w dzień wolny.
Listopad
- Przyjęcie pakietu ustaw prorodzinnych przez rząd. Jedną z propozycji jest wydłużenie urlopów macierzyńskich do roku. Nowe rozwiązania w tym zakresie miałyby obowiązywać od września 2013 roku. Zmiany czekają również urlopy wychowawcze, które mają być dostosowane do dyrektyw Unii Europejskiej. Akty prawne czekają na rozpatrzenie przez Sejm.
Bibliografia
M. Kocór, A. Strzebońska, M. Dawid–Sawicka, Bilans Kapitału Ludzkiego. Pracodawcy o rynku pracy [online]. Dostępny w internecie: http://bkl.parp.gov.pl/system/files/Downloads/20121128143313/RAPORT2_26_11_final.pdf?1354109631