Jedno z narzędzi służących usprawnianiu procesów wytwórczych. Postępowanie mające na celu ocenę stanowiska roboczego i warunków pracy oraz wysiłku psychofizycznego wydatkowanego w toku realizacji określonych zadań (kosztu biologicznego pracy). Analiza pracy jest niezbędnym środkiem pomocniczym dla wartościowania pracy, a największą rolę odgrywa w procesie organizowania pracy i szkolenia pracowników. Powinna być prowadzona w odniesieniu do następujących elementów: stanowiska pracy, środowiska i przestrzeni pracy, wymagań fizycznych i psychicznych na stanowisku oraz przebiegu pracy.
Metoda ta polega na obserwacji pracownika wykonującego czynności na danym stanowisku pracy. Dokładny opis czynności na danym stanowisku (najczęściej produkcyjnym) pozwala na ich optymalizację.
Etapy analizy pracy na stanowiskach produkcyjnych to:
- wybór stanowiska pracy, wobec którego zastosowane będzie narzędzie,
- zapoznanie się z opisem stanowiska i końcowym efektem pracy na badanym stanowisku,
- obserwacja pracownika podczas wykonywania czynności prowadzących do końcowego efektu (można zastosować stoper, w celu pomiaru czasu trwania poszczególnych czynności). Obserwacji podlega: koordynacja czynności manualnych, ilość wykonywanych ruchów, występujące warunki pracy, ewentualne zakłócenia,
- zapis na wcześniej przygotowanym arkuszu obserwacyjnym,
- analiza danych uzyskanych z arkusza obserwacyjnego,
- porównanie pracowników pod kątem wydajności i efektywności. Bardzo często porównywane są sposób wykonywania czynności przez najbardziej wydajnego i efektywnego pracownika w odniesieniu do pozostałych. Na podstawie porównania opracowywany jest optymalny sposób wykonywania pracy na danym stanowisku.
Analiza pracy dotycząca stanowisk na wszystkich szczeblach (niskim, średnim i wyższym) zarządzania powinna prowadzić do stworzenia opisów stanowisk pracy, które stają się podstawą wartościowania stanowisk pracy, wpływając na tworzenie polityki personalnej i polityki wynagrodzeń w organizacji. Na stanowiskach z wyższych poziomów zarządzania analiza pracy nie polega już na bezpośredniej obserwacji pracowników, określa się cele stanowiska, miejsce w strukturze organizacyjnej, zakres obowiązków, określa się wymagane kompetencje pracownika na danym stanowisku, zakres odpowiedzialności, formalne kanały komunikacji.
