Artykuły

Mobbing – podsumowanie najważniejszychinformacji dla pracodawcy(cz. I – charakterystyka zjawiska i

27.03.2015
Niniejszy artykuł przybliża informacje dotyczące zjawiska mobbingu istotne z punktu widzenia osób zarządzających zakładem pracy. Kierownictwo firmy jest ustawowo zobligowane do zapobiegania temu zjawisku, a zarazem w pierwszym rzędzie pociągane do odpowiedzialności za jego wystąpienie. Podjęcie tematu mobbingu z perspektywy pracodawcy wydaje się istotne tym bardziej, że duża ilość spraw sądowych (wg. danych Ministerstwa Sprawiedliwości w ostatnim czasie ich ilość osiągnęła poziom około 600 rocznie) mogłaby zostać w znacznej mierze zniwelowana właśnie dzięki interwencjom zapobiegającym. Konieczność wdrożenia lub rozbudowy systemu antymobbingowego dotyczy zwłaszcza średnich i dużych przedsiębiorstw oraz korporacji. W tych organizacjach dyrekcje, a nawet osoby kierujące sprawami personalnymi, często pozbawione są bezpośredniej styczności z podwładnymi, co utrudnia zgłaszanie oraz wykrywanie mobbingu oraz odpowiednio wczesną interwencję. O wystąpieniu problemu zarząd dowiaduje się często dopiero z urzędowego pisma, kiedy na przeciwdziałanie lub polubowne rozwiązania jest już późno. W artykule prezentujemy konsekwencje wystąpienia mobbingu dla osoby mu poddanej, jej środowiska pracy oraz funkcjonowania firmy. Przedstawiamy również elementy polityki antymobbingowej, których wdrażanie warto podjąć, aby przeciwdziałać temu zjawisku i niwelować jego konsekwencje.
Zmora nękanych pracowników, jak również pracodawców, którzy za nieprawidłowości w firmie nie tylko odpowiadają prawnie, ale płacą obniżonymi wynikami. Na fali ostatnich, głośnych wydarzeń medialnych spodziewać się można wzrostu ogólnej świadomości problematyki mobbingu, a także większej odwagi do ujawniania własnych udręk przez prześladowanych. Skutkiem tego będzie również większa gotowości do podejmowania przez pracowników walki o należyte traktowanie. To dobrze dla jakości środowiska pracy w Polsce, dla zarządów firm oznacza to konieczność podjęcia lub wzmożenia odpowiednich działań prewencyjnych. Bardzo ważne jest uświadomienie sobie, że mobbing to wspólny wróg zarówno osoby padającej jego ofiarą, jak i organizacji. Z tego względu, do konfrontacji interesów osoby mobbingowanej i jej firmy oraz niepożądanej dla wszystkich konieczności rozstrzygnięcia sprawy na drodze prawnej dochodzi zazwyczaj dopiero w przypadkach zaniedbania problemu ze strony kierownictwa i HR-u. Aby temu zapobiec, zaleca się podejmowanie dobrze zaplanowanych działań prewencyjnych, które opisano w drugiej części artykułu. Ich ważnym elementem jest diagnostyka i okresowy monitoring występowania znamion problemu. Z dedykowanego temu narzędzia skorzystać można za pośrednictwem platformy badaniaHR.pl.

Polski Kodeks Pracy, podobnie jak ma to miejsce np. w Szwecji czy Francji, czyni pracodawcę prawnie odpowiedzialnym za przejawy mobbingu mające miejsce na terenie jego przedsiębiorstwa. Czy jednak przed wystąpieniem tego zjawiska, jak również wiążącą się z tym odpowiedzialnością karną, firma ma szansę się skutecznie bronić? Otóż tak. Ustawodawca daje możliwość zabezpieczenia interesu firmy przed odpowiedzialnością za incydenty prześladowania pracowników. Polecane środki prowadzą zarazem do przeciwdziałania i zwalczania tego zjawiska. W związku z tym, prewencją warto się zainteresować zanim jeszcze mobbing w firmie się ujawni lub przybierze niebezpieczne, zagrażające całej organizacji stadium.

W skrócie – czym jest mobbing, a co nim nie jest


Mobbing to psychiczne oraz fizyczne znęcanie się, prześladowanie pracownika w środowisku pracy przez osobę współzatrudnioną lub grupę takich osób. Ze względu na charakter tego prześladowania mobbing jest nazywany „molestowaniem moralnym”, jego przejawami są wszelkie zachowania świadomie naruszające godność i dobrostan psychiczny lub fizyczny jednostki, wzbudzające poczucie zagrożenia, nieprzydatności zawodowej i obniżające pozycję społeczną lub zawodową poddanej mu osoby. Cechą odróżniającą mobbing od okazjonalnych konfliktów jest to, że ma on charakter ciągły, powtarzalny i uporczywy. Za jego przejaw nie można uznać jednorazowego incydentu pomiędzy pracownikami, uzasadnionej krytyki wykonanej pracy czy regulaminowego stosowania kar dyscyplinujących. Kryteria pozwalające zakwalifikować dane zjawisko jako mobbing są jednoznaczne i dosyć wąskie, lecz jak wynika ze statystyk, problem ten w pełnym spektrum dotyka nawet co 20-stą osobę zatrudnioną w Polsce, a pojedynczych szykan doświadcza kolejne 12% pracowników (dane CBOS).





Piotr Jurczak
Sedlak & Sedlak

Bibliografia
  1. Bechowska-Gebhardt A., Stalewski T. (2004), Mobbing – patologia zarządzania personelem. DIFIN
    CBOS. (2014), Szykany w miejscu pracy. Dostępny w Internecie: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2014/K_109_14.PDF,
  2. Einarsen, S., Raknes, B.I., Matthiesen, S.B. (1994), Bullying and Harassment at Work and Their Relationships to Work Environment Quality: An Exploratory Study. Dostępny w Internecie: www.researchgate.net/profile/Stale_Einarsen/publication/232974323_Bullying_and_harassment_at_work_and_their_relationships_to_work_environment_quality_An_exploratory_study/links/0f31752ef795dba9b5000000.pdf,
  3. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (2014), Obliczanie kosztów związanych ze stresem w pracy i innymi zagrożeniami psychospołecznymi. Dostępny w Internecie: http://stres.ciop.pl/CIOPPortalWAR/file/74221/Obliczanie-kosztow-zwiazanych-ze-stresem-w-pracy.pdf,
  4. Marciniak, J. (2011), Mobbing, dyskryminacja, molestowanie - zasady przeciwdziałania. Wolters Kluwer Polska,
  5. Miedzik, M. (2008), Mobbing – Charakterystyka zjawiska w Polsce. Dostępny w Internecie: https://www.ipiss.com.pl/wp-content/uploads/downloads/2012/10/ps_3_2008_m_miedzik.pdf,
  6. Obwieszczenie Marszałka Sejmu RP z dnia 17 września 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks pracy. (2014) Dostępny w Internecie: http://dziennikustaw.gov.pl/du/2014/1502/D2014000150201.pdf
  7. OSA. STANOWISKO OGÓLNOPOLSKIEGO STOWARZYSZENIA ANTYMOBBINGOWEGO OSA. Dostępny w Internecie: http://osa_stow.republika.pl/aktualnosci.html,
  8. Stowarzyszenie Zdrowa Praca. (2014), Stres w pracy oraz jego wpływ na występowanie wypadków przy pracy i stan zdrowia osób pracujących. Dostępny w Internecie: http://www.zus.pl/files/Stres_w_pracy_oraz_jego_wplyw_na_wystepowanie_wypadkow_przy_pracy.pdf,
  9. Wyrok SN z 3.8.2011 r., I PK 35/11,(2011), Dostępny w Internecie: http://mojepanstwo.pl/dane/sn_orzeczenia/634,pk-35-11

Udostępnij