Stres zawodowy stanowi bardzo niekorzystny czynnik w pracy. Może nie tylko zniszczyć zdrowie pracownika, lecz również przyczynić się do zmniejszenia poziomu efektywności i produktywności w firmie. Konsekwencje stresu w miejscu zatrudnienia dotyczą w takim samym stopniu pracownika, jak i organizację. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, jak zapobiegać wystąpieniu tego niesprzyjającego elementu w środowisku pracowniczym.
Co to jest stres zawodowy?
Stres zawodowy pojawia się wówczas, gdy wymagania przełożonego i naciski wywierane na pracownika są większe niż posiadane przez niego umiejętności i wiedza. Pracownik nie jest w stanie sprostać oczekiwaniom pracodawcy, co rodzi stres i frustrację. Stres może pojawić się w różnych okolicznościach, ale ryzyko jego eskalacji jest największe, gdy pracownik czuje, iż ma nikłe wsparcie ze strony przełożonego i kolegów z pracy, oraz w sytuacji, gdy ma małą kontrolę nad wykonywaną pracą.
W tym rozumieniu zdrowe stanowisko pracy to takie, w którym presja ciążąca na pracowniku jest adekwatna do jego umiejętności, posiadanych zasobów oraz do wsparcia, jakie pracownik otrzymuje od zespołu.
Zgodnie z definicją WHO zdrowie to nie tyle stan braku choroby, co pozytywny stan fizyczny, psychiczny oraz społeczny. W zdrowym środowisku pracy nie tylko nie obserwuje się wpływu niekorzystnych czynników, ale promuje się zdrowie.
Przyczyny stresu
Czynniki zwiększające ryzyko stresu zawodowego można pogrupować w kilka kategorii. Poniżej zaprezentowano 8 głównych kategorii czynników stresogennych:
- Charakter pracy: monotonne zadania, brak zróżnicowania w pracy.
- Obciążenie pracą: zbyt wiele bądź zbyt mało obowiązków, praca pod presją czasu.
- Godziny pracy: restrykcyjnie przestrzegane godzin pracy (nieelastyczny czas pracy).
- Rozwój kariery: brak bezpieczeństwa zatrudnienia, brak możliwości awansu, posiadanie zbyt wysokich bądź zbyt niskich kwalifikacji w stosunku do wykonywanej pracy.
- Rola w organizacji: niejasno określona rola i słabo sprecyzowane obowiązki w firmie, konflikt ról w ramach tej samej pracy.
- Relacje interpersonalne: nieodpowiedni, nieuprzejmy, nieudzielający wsparcia przełożony, słabe relacje ze współpracownikami.
- Kultura organizacyjna: zła komunikacja w firmie, brak jasności celów organizacji oraz jej struktury.
- Praca – życie prywatne: brak równowagi między pracą a życiem prywatnym.
Przejawy stresu zawodowego
Bibliografia
Houtman I., Jettinghoff K., 2007. Raising Awareness of Stress at Work in Developing Countries A modern hazard in a traditional working environment, Protecting Workers, Health Series 6.
Krenn M., 2013. Well-being and work, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, http://www.eurofound.europa.eu/ewco/surveyreports/AT1308011D/AT1308011D.pdf.
Leka S., Griffiths A., Cox T., 2004. Work Organization & Stress, Systematic Problem Approaches for employers, managers and trade union representatives, Protecting Workers, Health Series 3, WHO, http://www.who.int/occupational_health/publications/stress/en/index.html.
